Galata Mevlevihanesi Müzesi

II.Bayazid dönemi beylerbeylerinden İskender Paşa'nın Galata sırtlarında bulunan av köşkü üzerinde 1491'de inşa edilen Galata diğer adıyla Kulekapısı Mevlevihanesi İstanbul'da inşa edilen ilk mevlevihanedir. Sultan III. Mustafa devrinde şeyh İsa Dede'nin postnişinliği zamanında çıkan 1765 Tophane yangını ile tamamen yanan Mevlevihane, 1766'da yeniden inşa edilmiştir. Bu ilk Mevlevihane ile ilgili fazla bilgi olmamakla birlikte Evliya Çelebi Galata Mevlevihanesi'nde yüz kadar derviş hücresinin olduğundan bahseder. Sırasıyla Sultan III. Selim, Sultan II.Mahmud ve Sultan Abdulmecid dönemlerinde esaslı onarımlar geçirmiştir .

Manas Kalfa tarafından yapılan onarımla son şeklini alan Semahane'de kapı üzerinde bu onarımla ilgili Sultan Abdulmecid tuğralı 1859( H.1279) tarihli inşa kitabesi bulunmaktadır. III. Selim zamanında 1791'de ünlü Divan Şairi Şeyh Galib'in postnişinliğine atanmasıyla altın devrini yaşayan Mevlevihane Osmanlı döneminde yenilikçi ve modernleşmenin öncüsü olmuştur. Galata Mevlevihanesi'nde 1925 yılında tekkelerin kapatılmasına kadar geçen 434 yıl boyunca Türk edebiyatına, musikisine ve diğer sanat dallarına hizmet veren edebiyatçı, sanatkar ve müzisyen yetişmiştir.

Müzenin ana binasını oluşturan semahane; Alk katta dedegan odaları, somat ve meydan; girişte ortada ahşap sütunlarla oluşan sekizgen mekanda Sema Alanı, solda kuzeyden girişi olan Bacılar Dairesi ve sağda İdare olarak kullanılan güneybatıdan girişi olan Selamlık giriş ve holü; Üstte Hünkar Mahfili, Konya postnişin odası ve yabancılar loca bulunmaktadır. Müzenin Semahane bölümü ziyarete açık olup sema alanının etrafındaki vitrinlerde Mevlevi kıyafet ve Kültürü ile müzik aletleri sergilenmektedir.

Müze Beyoğlu'nda Türk-İslam karakteri taşıyan en önemli yapılardan olup Müzede Mevlevilikle ilgili tarikat, tekke eşyaları ile müzik aletleri sergilenmektedir. Hafta sonları (Bakanlığımız Kısa Süreli Tahsis Yönetmeliği'ne göre) Sema Gösterileri düzenlenmekte olan Müze yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.

Çamaşırhane:
Müze bahçesinin güneybatı köşesinde dikdörtgen planlıdır.

Çilehane(Sarnıç):
Üstünde kitabesi olup Şeyh Galib'in çilehane olarak kullanıldığı bilinmektedir. Sekiz basamakla inilen mekanın içi su doludur. Bizans döneminde sarnıç olarak kullanılmış olması muhtemeldir.

Hamuşan:
Müzenin kuzeyinde sessizler evi anlamında Hamuşan adı verilen mezarlık alanı bulunmaktadır. 1942 yılında bu alana inşa edilen Beyoğlu Evlendirme Dairesi (Tarik Zafer Tunaya Kültür Merkezi) ile mezar taşları zarar görmüş ve gelişigüzel atılmış olup bahçe duvarları ve arka kapı ile birlikte 1947 yılında TTOK tarafından düzenlenmiştir. Ayrıca Halet Efendi Türbesi ile Şeyh Galip Türbesi arasında Hadikat-ül Ervah (Ruhlar Bahçesi) adı verilen mezarlık alanı bulunmaktadır.

Hasan Ağa Çeşmesi:
Mevlevihane'nin ilk döneminde kalan 1649 tarihli çeşme olup Sebilkütab'ın Müze bahçesine bakan kısmına bitişiktir.

Adile Sultan Sarnıç ve Şadırvanı:
Sultan II. Mahmud'un kızı Sultan Abdülmecid'in kız kardeşi Adile Sultan tarafından yaptırılan 1847 tarihli çeşme ve sarnıç olup hemen yanında kitabesi bulunmaktadır. Matbah-ı Şerif, Harem Dairesi ve Şeyh Dairesi günümüze ulaşamayan ancak varlığını bildiğimiz Mevlevihane yapılarıdır.

Türbeler:
Müze cümle kapısının solunda Halet Efendi Türbesi, Müze bahçesinin köşesinde Şeyh Galip Türbesi bulunmaktadır. İki türbede Halet Efendi tarafından 1819'da inşa ettirilmiştir.

Sebilküttab:
Müze cümle kapısının sağında bulunan yapı kompleksidir. Altta muvakkithane-sebil üstünde kütüphane bulunmaktadır. Türbelerle birlikte Halet Efendi tarafından 1819'de inşa edilmiştir. Halet Efendi Kütüphanesi olarak anılan kütüphanede bulunan kitaplar ve el yazmaları Süleymaniye Kütüphanesi'ne devredilmiştir.